Đậu đen khô

Đậu đen khô là gì?

Đậu đen khô có tên là đỗ đen hoặc đậu đen với danh pháp hai phần: Vigna cylindrica Skeels hay là Vigna unguiculata Walp. subsp. cylindrica (L.) Verdc. Tên tiếng anh của đậu đen khô là Catjang cowpeas, Catjang.

Đậu đen khô là loại đậu đã được phơi khô và thuộc phân họ đậu (Faboideae). Ngoài ra đậu đen khô còn có tên thuốc theo Đông y là ô đậu, hắc đại đậu, hương xị.

Đặc điểm của đậu đen khô

Đậu đen khô là loài cây phân họ Đậu mọc hằng năm, toàn thân không lông. Lá kép gồm 3 lá chét mọc so le, lá chét giữa to và dài hơn lá chét hai bên. Hoa màu tím nhạt. Quả giáp dài, tròn, trong chứa 7 đến 10 hạt màu đen.

Tại Việt Nam, ngoài giống cây trồng thường thấy có màu đen, còn gọi là đậu dải đen, có nhiều giống cho hạt có màu khác như đậu đỏ, đậu trắng, đậu trứng cuốc, đậu mắt cua, đậu trắng Lạng Sơn, đậu dải trắng rốn đỏ, đậu dải trắng rốn đen.

Thành phân dinh dưỡng trong đậu đen khô

Với 100 gam đậu đen nấu chín, thì thành phần dinh dưỡng có chứa khoảng:

• Năng lượng: 343 kcal.
• Chất đạm: 7,62 g.
• Chất béo: 0,46 g.
• Carbohydrate: 20,39 g.
• Chất xơ: 7,5 g.
• Đường: 0,28 g.
• Canxi: 23 miligam (mg).
• Sắt: 1,81 mg.
• Magiê: 60 mg.
• Phốt pho: 120 mg.
• Kali: 305 mg.
• Natri: 1 mg.
• Kẽm: 0,96 mg.
• Thiamin: 0,21 mg.
• Niacin: 0,434 mg.
• Folate: 128 msg.
• Vitamin K: 2,8 mg.

Đậu đen khô cũng cung cấp nhiều chất dinh dưỡng thực vật như: saponin, anthocyanins, kaempferol và quercetin, tất cả những thành phần hợp chất này đều có khả năng thực hiện đặc tính chống oxy hóa.

Cũng như nhiều loại đậu và họ đậu, đậu đen chứa tinh bột, một dạng carbohydrate phức tạp. Tinh bột hoạt động như một kho dự trữ năng lượng “đốt cháy chậm” được cơ thể tiêu hóa từ từ, ngăn chặn sự gia tăng đột biến lượng đường trong máu.

Cách chế biến đậu đen khô

Để có thể sử dụng đậu đen với tất cả những lợi ích sức khỏe bạn có thể sử dụng đậu đen khô. Sau đó mang đậu đen đi xả thật sạch đậu với nước lạnh rồi ngâm. Ngâm được coi như một bước quan trọng để ngăn ngừa khí ruột. Phương pháp tốt nhất là “ngâm nước nóng”.

Thêm 10 cốc nước lạnh vào mỗi 2 cốc đậu. Đun sôi nước và để sôi lăn tăn trong vòng một đến ba phút. Tiếp theo, bắc nồi ra khỏi bếp và để yên trong 4 giờ. Sau khi bạn tiếp tục để cho đậu ráo nước và rửa sạch đậu lại một lần nữa, cuối cùng bạn mang đậu đi nấu nước và uống nước đậu đen rang sau quá trình chế biến giúp cho bạn có một sức khỏe tốt hơn.

Ngoài ra, bạn có thể sử dụng đậu để làm một trong những món ăn sau: Quesadilla đậu và phô mai đậu enchilada Burrito đậu đen Gà tây và ớt Salsa đậu đen và trái cây Ớt chuông nhồi đậu. Những loại thức ăn này cũng mang lại khá nhiều lợi ích cho cơ thể.

Công dụng của đậu đen

Duy trì xương khỏe mạnh

Trong đỗ đen có sắt, canxi, phốt pho, magie, đồng, kẽm, mangan giúp duy trì cấu trúc xương khiến xương chắc khỏe hơn. Đặc biệt canxi và phốt pho còn có vai trò quan trọng trong việc hình thành cấu trúc xương. Sắt và kẽm giúp xương duy trì độ chắc khỏe và đàn hồi tốt.

Tăng cường sức đề kháng

Đỗ đen chứa nhiều loại vitamin cần thiết cho cơ thể. Vitamin A giúp sáng mắt, chữa bệnh chậm lớn, còi xương ở trẻ em. Giúp tăng cường sức khỏe cho phụ nữ đang cho con bú và người mới ốm dậy…

Ngoài ra, trong nó còn chứa nhiều vitamin C giúp tăng cường đề kháng và phòng bệnh cảm cúm rất tốt. Nếu bạn đang bị tê phù hoặc đau nhức thì đừng lo lắng, hãy ăn nhiều đậu đen sẽ giúp ích cho bạn. Vì hàm lượng vitamin B1 trong đậu đen tương đối cao sẽ giúp bạn cải thiện vấn đề này nhanh thôi.

Ngăn ngừa bệnh tim và huyết áp

Vitamin B6, kali, chất xơ, folate và phytonutrient của đỗ đen giúp mang tới sức khỏe tốt cho tim mạch. Lượng chất xơ giúp giảm cholesterol trong máu nên giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Vitamin B6, folate ngăn chặn sự tích tụ của homocysteine giúp giảm nguy cơ làm hỏng mạch máu, bảo vệ tim mạch tốt hơn.

Trong đỗ đen có lượng natri thấp, bên cạnh đó còn có cả magie, canxi và sắt. Đây là những chất giúp giảm huyết áp tự nhiên.

Ngăn ngừa ung thư

Selenium tìm thấy trong đậu đen giúp thanh lọc những chất độc hại, có thể phát triển thành căn bệnh ung thư ra khỏi cơ thể. Selenium còn ngăn ngừa viêm và giảm sự phát triển của khối u.

Tốt cho người bị bệnh tiểu đường

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng những bệnh nhân mắc tiểu đường loại 1, khi ăn  nhiều chất xơ có thể giảm nồng độ Glucose trong máu. Đỗ đen rất tốt cho người tiểu đường bởi 1 chén đỗ đen nấu chín có tới 15g chất xơ, tương đương khoảng 50% nhu cầu chất xơ của mỗi người/ngày.

Tốt cho tiêu hóa và chữa táo bón

Đậu đen là loại hạt chứa nhiều chất xơ không hòa tan nên có tác dụng hạn chế những bệnh liên quan đến tiêu hóa. Vì thế, nếu bạn hay bị táo bón thì hãy siêng ăn đậu đen nhé.

Tăng cường hệ thần kinh

Bằng cách cung cấp những axit amin và Molypden cần thiết cho cơ thể giúp cải thiện chức năng của hệ thống thần kinh. Đỗ đen cung cấp vitamin B9, folate cao. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu thiết hụt folate sẽ khiến gia tăng nồng độ homocysteine, có thể dẫn tới mắc các bệnh về thoái hóa thần kinh như Parkinson.

Tác dụng giảm cân

Đỗ đen là thực phẩm rất giàu chất xơ nên có hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Bởi chất xơ giúp no lâu và hạn chế cảm giác thèm ăn.

Đỗ đen khô rất tốt cho nữ giới

Cung cấp nhiều khoáng chất, vitamin cùng với 10 loại axit amin cần thiết giúp phụ nữ duy trì được vẻ đẹp của làn da. Sử dụng đậu đen khô còn giúp da dẻ trở nên mịn màng và căng mọng hơn. Polyphenol có trong đỗ đen được biết tới như một chất chống lão hóa tốt. Anthocyanin cũng có tác dụng chống oxy hóa hiệu quả.

Vỏ của đỗ đen có saponin rất tốt cho sức khỏe. Nó có tác dụng giảm cholesterol trong máu và phòng chống ung thư vú, kích thích hệ miễn dịch.

Một số bài thuốc đậu đen khô

Đau nhức xương

Chữa đau nhức xương khớp bằng cách lấy 1 quả dừa xiêm nhỏ, vạt đầu và cho khoảng 20g đỗ đen rửa sạch, đậy nắp và đem chưng cách thủy khoảng 3-4 giờ. Đỗ đen đã nhừ mang ra uống nước và ăn cái. Mỗi tháng chỉ ăn khoảng 1-2 lần.

Trị đau lưng

• Bài 1: Giã dập 100g đỗ đen, đem xào với chút dấm, khi còn ấm ấm thì đắp trực tiếp vào vùng lưng bị đau, dùng gạc cuốn lại để qua đêm.
• Bài 2: 1 cái đuôi bò + 50g đỗ đen đem hầm nhừ với nước. Ăn cả cái cả nước. Ăn 2-3 lần/ tuần. Bạn có thể kết hợp cả hai bài thuốc trên thì chứng đau lưng sẽ sớm biến mất.

Bài thuốc chữa mất ngủ

Đỗ đen kết hợp với hạt sen có tác dụng chữa mất ngủ hiệu quả: Đỗ đen 30g, 15g hạt sen để cả tim và sao vàng, 15g lá vông, 20g lá dâu tằm, 125 lạc tiên, 8g thảo quyết minh sao vàng. Sắc lấy nước uống 1 ngày, uống liên tục từ 10-15 ngày.

Bài thuốc này ngoài trị mất ngủ còn giúp cải thiện chứng đau lưng, ù tai, buồn bực, uể oải, choáng váng đầu óc, bốc hỏa…

Trị mắt mờ ở người cao tuổi, nhìn không rõ

Đậu đen 100g, mè đen 100g. Sao khô, tán bột, trộn đều. Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 thìa cà phê (8g). Uống lâu ngày, mắt dễ chịu hoặc đỡ mờ hơn.

Râu tóc bạc sớm

50g đỗ đen nấu nước, sau đó lấy nước đỗ đen chưng cách thủy với 300g hà thủ ô khoảng 2-3 giờ. Sau dds vớt ra để dành sử dụng lâu ngày. Mỗi ngày dùng từ 15-20 g dạng nước sắc và dạng bột khoảng 5g sẽ có tác dụng chữa râu, tóc bạc sớm.

Chữa táo bón, tiểu rắt

Lấy đỗ đen rang chín cùng với tỏi đập dập. Sau đó cho vào nồi ninh nhừ và uống vào buổi sáng sớm. Sử dụng liên tục trong nửa tháng.

Chữa đau bụng

Lấy 50g đỗ đen sao cháy sắc với rượu uống hoặc sắc với nước, sau đó chế thêm rượu để uống sẽ có tác dụng chữa đau bụng hiệu quả.

Chữa chứng đái tháo đường

• Bài 1: Đậu đen tán nhỏ, dồn vào một cái túi mật bò, phơi trong bóng râm (âm can) 100 ngày sau tán làm thành viên to chừng 2g. Mỗi ngày uống 1 viên, uống hết thuốc là bệnh khỏi.
• Bài 2: Đậu đen, thiên hoa phấn hai vị có lượng như nhau, tán nhỏ trộn hồ làm viên to bằng hạt ngô, mỗi lần uống 70 viên, lấy đậu đen sắc lấy nước làm thang uống thuốc, ngày uống 2 lần, rất công hiệu. Phương này có tác dụng hay với chứng tiêu khát do thận hư.

Giải rượu

Lấy 100g đậu đen nấu thành nước, hòa thêm muối rồi cho uống.

Đậu đen khô có giá bao nhiêu?

Vì đậu đen khô mang nhiều nguồn dinh dưỡng giá trị cho con người nên thông thường đậu nành khô có giá: 100.000 (VND)/1Kg.